Trong bối cảnh nội dung bão hòa như hiện nay, việc Content của bạn bị lướt qua không phải vì nó dở, mà vì nó giống với quá nhiều thứ khác. Để nội dung của bạn được khách hàng nhìn thấy, tương tác, và cuối cùng là chuyển đổi, bạn cần phải tìm ra một “lối đi riêng”.
Tại sao Content Writer cần Phân tích Đối thủ?
Nhiều người lầm tưởng Phân tích Đối thủ là việc của phòng Marketing hoặc Chiến lược. Tuy nhiên, Content Marketing hiện đại chính là Chiến lược Cạnh Tranh và Cầu nối Insight.
- Tìm ra Content Gap (Lỗ Hổng Cơ Hội): Mục tiêu không phải là sao chép, mà là tìm ra những chủ đề, định dạng, hoặc góc nhìn mà đối thủ đang bỏ sót – đó là khu vực màu mỡ để nội dung của bạn thống lĩnh.
- Tối Ưu Hiệu quả Phân Phối: Bạn biết đối thủ thành công nhất ở đâu (TikTok, SEO) và thất bại ở đâu (Email), giúp bạn phân bổ nguồn lực viết và sản xuất nội dung một cách thông minh.
- Định vị Giọng văn (Tone of Voice): Phân tích giúp bạn xác định vị trí của mình: Bạn sẽ là một chuyên gia uyên bác, một người bạn gần gũi, hay một người truyền cảm hứng để tránh trùng lặp.
Dưới đây là quy trình 4 bước giúp bạn xây dựng chiến lược nội dung dựa trên sự thật và dữ liệu:
Bước 1: Lập danh sách đối thủ cần phân tích
Đây là bước đầu tiên để khoanh vùng nghiên cứu. Bạn cần tập trung vào những đối thủ có ảnh hưởng nhất đến khách hàng mục tiêu của bạn.
- Đối thủ trực tiếp: Những bên bán sản phẩm hoặc dịch vụ tương tự, nhằm đến cùng một tệp khách hàng với bạn.
- Đối thủ gián tiếp (hoặc Đối thủ Content): Những bên không bán sản phẩm giống bạn, nhưng đang thu hút sự chú ý của cùng một tệp khách hàng bằng nội dung. Ví dụ: Nếu bạn bán khóa học marketing, đối thủ content của bạn có thể là các blog, các chuyên gia chia sẻ kiến thức marketing miễn phí.
- Hành động cụ thể: Chọn ra 3-5 đối thủ quan trọng nhất (cả trực tiếp và gián tiếp) để đưa vào danh sách phân tích sâu.
Bước 2: Nghiên cứu thông tin tổng quan
Bước này giúp bạn có cái nhìn bao quát về cách họ vận hành và định vị bản thân.
| Yếu tố Cần Thu thập | Mô tả & Câu hỏi Cần trả lời |
| Kênh hoạt động (Channels) | Họ đang mạnh nhất ở đâu? (Facebook, TikTok, Website/SEO, Email…?). Họ đang bỏ qua kênh nào?. |
| Tần suất (Frequency) | Họ đăng bài thường xuyên như thế nào? (Mỗi ngày, 3 bài/tuần…?). |
| Quy mô (Scale) | Lượng người theo dõi, lượng truy cập website ước tính của họ là bao nhiêu?. |
| Định vị & USP | Nội dung của họ cho thấy họ đang định vị mình là ai? (Giá rẻ nhất? Chất lượng cao nhất? Sáng tạo nhất?). |
Bước 3: Nghiên cứu nội dung chi tiết
Đây là phần quan trọng nhất, là lúc Content Writer đào sâu vào chất lượng và hiệu suất của nội dung.
1. Trụ cột nội dung (Content Pillars):
Họ thường xuyên nói về 3-5 chủ đề chính nào? (Ví dụ: Mẹo AI, Case Study, Góc nhìn phản biện).
Mục tiêu: Xác định xem có chủ đề nào bạn có thể làm độc quyền mà đối thủ chưa khai thác.
2. Định dạng (Format):
Họ đang đầu tư mạnh vào định dạng nào? (Bài viết dài, video ngắn, carousel ảnh, podcast?).
Mục tiêu: Tìm ra định dạng kém hiệu quả của đối thủ và định dạng mạnh nhất của họ để học hỏi.
3. Nội dung hiệu quả nhất (Top Performing):
Bài viết/video nào của họ có nhiều tương tác nhất? Hãy tìm ra công thức chung của chúng (ví dụ: đều là video ngắn, đều bắt đầu bằng câu hỏi gây sốc…).
4. Giọng văn (Tone of Voice):
Họ đang nói chuyện với khách hàng như một “chuyên gia” (uyên bác), một “người bạn” (gần gũi), hay một “người truyền cảm hứng”?
Bước 4: Phân tích, kết luận & tìm cơ hội
Bước cuối cùng là tổng hợp tất cả dữ liệu thô từ 3 bước trên và biến nó thành chiến lược cho riêng bạn. Đây là lúc bạn tìm ra cơ hội để làm tốt hơn thông qua Phân tích SWOT và Content Gap.
1. Phân tích SWOT
| Khía cạnh | Mô tả & Ví dụ |
| Strengths (Điểm mạnh) | Họ làm tốt nhất điều gì? (Ví dụ: Video sản xuất đẹp, SEO rất mạnh). |
| Weaknesses (Điểm yếu) | Họ làm dở hoặc bỏ qua điều gì? (Ví dụ: Nội dung đi sâu về lý thuyết, thiếu case study thực tế, trả lời bình luận chậm). |
| Threats (Thách thức) | Họ có nguồn lực gì (ngân sách lớn, chuyên gia nổi tiếng) mà bạn khó cạnh tranh trực tiếp không?. |
2. Khai thác Lỗ hổng Nội dung (Opportunities – Content Gap)
Content Gap là giao điểm giữa những gì khách hàng muốn biết và những gì đối thủ chưa cung cấp đủ. Đây là cơ hội của bạn:
- Content Gap về Chủ đề: Đối thủ chỉ nói về “cách làm”, họ có bỏ sót chủ đề về “tư duy” hay “câu chuyện thất bại” mà khách hàng lại rất quan tâm không?
- Content Gap về Chiều sâu: Nội dung của họ chỉ nêu khái quát (Lớp 3 trong Insight), bạn có thể làm nội dung sâu hơn, chạm đến Cảm xúc (Lớp 4) và Insight (Lớp 5) của khách hàng.
- Content Gap về Định dạng: Khách hàng muốn xem hướng dẫn chi tiết qua video (Tutorial) nhưng đối thủ chỉ cung cấp Ebook.
Tăng tốc chiến lược cùng Content Gap
Quy trình 4 bước này là công cụ không thể thiếu để bạn chuyển từ việc viết theo cảm tính sang xây dựng một chiến lược Content Marketing sắc bén, có mục tiêu rõ ràng. Mục tiêu cuối cùng không phải là sao chép mà là tìm ra không gian riêng để nội dung của bạn thực sự tỏa sáng và giải quyết được vấn đề sâu kín của khách hàng.
Hãy chọn 3 đối thủ quan trọng nhất và bắt đầu điền thông tin vào Bước 2 ngay hôm nay để có cái nhìn tổng quan đầu tiên.
>>> Xem thêm: Giải Mã 5 Lớp Tư Duy Khách Hàng: Làm Cách Nào Để Chạm Tới Insight?
